woensdag 6 juni 2007

instituties in Noors erfrecht

Instituties kunnen innovatie belemmeren: als je vindt dat boerderijen rood moeten zijn (zie mijn blog van zondag), dan blokkeert dat in de toepassing van een nieuwe verfsoort die groen is. Mijn bezoek aan Noorwegen leverde ook een paar mooie voorbeelden op van instituties die wel worden aangepast. Zo had Noorwegen in de 19e eeuw te maken met een erfrecht dat leidde tot het opdelen van bedrijven over de erfgenamen. Met als gevolg dat bedrijven bij de generatiewisseling vaak (te) klein werden.
Eind 19e eeuw werd deze institutie in het Noorse parlement aangepast en werd bepaald dat de oudste zoon het bedrijf erfde (en andere erfgenamen moest compenseren). Probleem opgelost. Mijn informant wees me erop dat juist in die tijd er ook voor de andere zoons / kinderen een ontsnappingsmogelijkheid was: het waren de jaren van emigratie naar de MidWest van Amerika, waar veel Noren zich vestigden in staten als Minnesota. Het was dus relatief gemakkelijk anders te gaan denken over de verdeling van bezit over kinderen en de wetgeving te veranderen.

Geboren na 1964
Begin zestiger jaren vond een tweede aanpassing van deze institutie plaats. Men was anders gaan denken over de positie van meisjes en jongens. De vrouwen geboren na 1964 hoeven zich niet meer achtergesteld te voelen: als zij de oudste zijn, erven zij de boerderij (met compensatie-verplichtingen), ook als er een jongere broer is. Dat alles als er geen testamenten zijn of de erfgenamen anders afspreken.

Instituties zijn bevroren opvattingen, die duidelijkheid scheppen en dus onzekerheid verminderen maar daardoor ook verandering in de weg kunnen staan. Maar opvattingen kunnen veranderen, onder druk van de omstandigheden.
.
op de foto dus nog maar een rood geschilderd Noors bedrijfsgebouw

Geen opmerkingen: