dinsdag 30 november 2010

1 koe = 200 MB

De foto vandaag is een winters tafereeltje van enige jaren her uit Ottawa. Omdat ik zit te mailen met Canadezen over een conferentie over data verzameling volgende zomer aan de Niagara, en het buiten sneeuwt - slecht voor de ijskwaliteit van de ringvaart overigens.
Over data gesproken: "Sparked, another start-up, implants sensors in the ears of cattle, which let farmers monitor their health, track their movements and find out a lot other things about their animals that they never realised they wanted to know. On average, each cow generates about 200 megabytes of information a year"
Die quote komt uit een special van the Economist over Smart systems. De special bevat veel voorbeelden van oplossingen voor milieuproblemen met ICT. De techniek leidt tot twee interessante economische technieken: Demand Response is een techniek waarbij apparaten die daartoe geinstrueerd zijn, zich uitschakelen bij piekbelasting. Als er veel vraag naar elektriciteit is, zijn sommige mensen bereid (tegen betaling) hun air-conditioning uit te schakelen. Een stap verder gaat Dynamic Pricing waarbij de (energie)prijzen in real time worden aangepast aan de vraag. Het idee van rekening rijden dus. Scheelt 10 a 15% van het piek energiegebruik, en juist die piek is duur. Dat scheelt dus al snel de bouw van een extra centrale (en CO2 uitstoot). Singapore doet het met beprijzen van individuele wegen. Very smart indeed.

The Economist: It's a smart world. November 6, 2010

maandag 29 november 2010

TKA exit

Een paper in de Oostenrijkse traditie (zie mijn blog van gisteren) dat ik in de huidige economische situatie nog steeds veel gebruik en weerklank vindt in lezingen, publiceerde ik net voor de crisis in Technische en Kwantitiatieve Analyse (TKA). Zonder er rijk van te worden overigens.
Onverwachts viel afgelopen week het allerlaatste TKA-nummer in de bus. Reed Elsevier heeft de stekker uit het meest wetenschappelijke beleggingsblad in Nederland (en volgens sommigen in de wereld) getrokken. Voor volgend jaar worden mooie aandelenresultaten voorspelt, maar blijkbaar was het rendement voor de uitgever te gering geworden. Uiterst spijtig.
Nog een nuttige tip uit het blad: columnist Cees Quirijns maakte een lijstje van zijn 10 belangrijkste bronnen. Naast Austrian Economics ook het Social Science Research Netwerk met 250.000 schoolary papers.

zondag 28 november 2010

Oostenrijks

De huidige crisis laat zich goed verklaren door de inzichten uit de Oostenrijkse School, die zich met Schumpeter en anderen o.a. richtte op de business cycli. En veel aandacht voor de rol van geld en kapitaalmarkten waarop ons financiele gedrag tot uiting komt. The Economist vroeg zich vorige week af waarom er zo weinig aandacht voor deze minder bekende school in de economie is. 
Hoewel recent Von Hayek's Road to Serfdom (lezen dat boek!) weer een cult hit was in de VS. Maar nu helaas met de Tea Party en Fox News wordt geassocieerd.
The Economist citeerde in het artikeltje ook Von Hayek die in de trant van Nicholas Taleb's stelling dat de werreld zo moeilijk voorspelbaar is ooit gezegd schijnt te hebben "the curious tasks of economics is to demonstrate to men how little they really know about what they imagine they can design". Mooie insteek voor goed multidisciplinair samenwerken ;-)
Wie meer wil weten over de Oostenrijkse school:  http://www.mises.org/

The Economist: Taking Von Mises to pieces 20.11.2010

zaterdag 27 november 2010

landbouw-economie in het post-LNV tijdperk

En dan, wat is landbouweconomie nog in dit land, nu het ministerie van LNV niet meer bestaat. Is landbouw-economie eigenlijk ook niet gewone economie ?
Die existentiele vraag behandel ik in een column die sinds een paar dagen op Boerenbusiness.nl staat.

vrijdag 26 november 2010

te gast bij de NCR

De jaarlijkse NCR-dag, gisteren traditiegetrouw in 't Spant in Bussum, bleek in een wat vernieuwde vorm een van de interessantere afleveringen te zijn. Het ging over strategie.
Ik woonde een workshop van FrieslandCampina's voorzitter Kees Wantenaar en Corporate Director Strategy Thom Albers bij die lieten zien hoe ze met de Boston Consultancy Group netjes het hele strategie-traject hebben afgewandeld in een Route2020 naar de top. Met opvallend veel aandacht voor de groei in Azie - er zaten zoveel Aziatische gezichtjes in een erg mooi filmpje (forumvoorzitter Willem Bruil gaf het later de kwalificatie 'over the top' maar de bergbeklimmers omhelsden elkaar al een meter of 3 voor de top) dat ik het niet kon nalaten te vragen of de strategie ook robuust is voor een andere geo-politiek. Dergelijke analyses in Den Haag en Brussel leren namelijk dat we erg graag uitgaan van de multi-polaire wereld van consensus en globalisering. Het is ook lastig anders voor te stellen, maar dat is geen criterium bij scenario's die moeten windtunnelen. Dat was in de afgelopen eeuw ook steeds een verassing en men leze Friedman voor horrorscenario's in deze eeuw. Overigens is de strategie mooi in lijn met het nieuwe ontwikkelingshulp denken en het WRR rapport: wie in Vietnam melk wil verkopen moet ook daar de sector wat op gang helpen. Niet alleen als goede MVO daad maar omdat ze in Hanoi die eis stellen.

Van de ZLTO voorzitter Hans Huijbers leerde ik het woord Erfbetreders, voor al die adviseurs die de boer bezoeken. In zijn ogen zouden ze boeren niet alleen moeten adviseren op het individuele boerenbelang maar er ook een bijsluiter bij moeten doen wat dat voor externe effecten heeft op het collectieve sector belang.  Van hem ook de mooie quote "we zijn nog wel eigenaar van onze bedrijven, maar hebben de zeggenschap verloren", omdat zich nieuwe eigendomsrechten (op stilte, donker, nostalgie) vestigen. Het moet komen van communicatie met de burgers. Reden voor Annechien ten Have om even te polsen wie er op Foodlog communiceert in het leslokaal. Verder niemand dus. Foei.

Intensief is duurzamer
Ook aan de paneldiscussie hield ik de indruk over dat we als agrarische sector nog even een gezamenlijke communicatieboodschap moeten vaststellen. De stelling "intensieve productie is duurzamer" leidde tot de nodige discussie. Terwijl je die volgens mij hardgrondig met Ja moet beantwoorden: per kg product is intensieve landbouw veel duurzamer, zelfs nog los van het feit dat er dan ook meer ruimte voor oerwoud en andere biodiversiteit overblijft. Dat is geen legitimering voor vervuiling per ha door een overdosis mest of bestrijdingsmiddelen en je hoeft niet per se alles dicht bij de bewoonde wereld te doen, maar als je dat goed regelt, is intensief een must. Gezien de groei van de bevolking en de urbanisatie (de meeste mensen wonen in steden) zit de wereld te smachten op intensieve, duurzame landbouw. En laten we dat nu net hier in deze metropool onder invloed van goede, maar dure grond en arbeid in de afgelopen 100 jaar hebben ontwikkeld. En dus hebben we een mooi exportproduct in handen. De rol van de MultiFunctionele landbouw moet daarin niet die van schaamlap zijn die aan een nostalgisch beeld appeleert, maar een vorm van belevingslandbouw voor niches die helpt om deze dialoog met burgers te voeren over intensief & duurzaam als basis en beleving als niche. Enfin, misschien kan daar ook nog eens een mooi filmpje over gemaakt worden.

Handboek
Het forum discussieerde ook nog even over de noodzaak van landbouwsubsidies. Vanuit de zaal legde boerenbestuurder Aike Maarsing uit dat de joggers van Stadskanaal liever naar zijn bloeiende aardappelen rechts dan een nieuwerwets bos links kijken. En dat dat wel beloond mag worden. De ZLTO voorman meende dat hier toch niet zozeer de aardappelen een rol speelden als wel de evolutie. Mensen kijken in het kader van de survival of the fittest uit naar beautiful people (man naar vrouw en v.v.). En die vind je makkelijker in het veld dan in het donkere brandnetelbos. Ben benieuwd of komend jaar de GLB-na-2013 discussie zo gezellig blijft als ze gisteren werd gevoerd.
Tot slot kregen we van NCR directeur Ruud Galle een mooi Handboek Cooperatie mee. Een kloeke uitgave van meer dan 1100 pagina's met drie leeslinten zodat we alle cooperatiekennis nu in de boekenkast hebben. Het verzachtte de terugreis met 30 km file dankzij de eerste winterse buien.

donderdag 25 november 2010

Biodiversiteit in Artis

Gisteravond was ik sinds jaren weer eens in Artis. Hoewel we van de dierentuin niets te zien kregen, we benutten er een vergaderzaal voor een congres over biodiversiteit en ondernemen. Ik mocht in de jury zitten die voor LNV een prijs mocht uitreiken voor ideeen om biodiversiteit te promoten. De tweede prijs ging naar een idee om de hoeken van percelen waar machines moeilijk bijkomen, deels af te graven en een overgang tussen land en water of gewoon water te maken, waarmee de biodiversiteit verbetert.
Winnaar was een Arcadis team dat een financieel-economische constructie had bedacht om boeren meer te laten verdienen aan houtwallen in een coulissenlandschap, zodanig dat dat weer aan te planten is. Nu niet voor geriefhout maar o.a. voor Arcadisklanten die hun CO2 footprint willen compenseren. Waarmee het signaal werd afgegeven dat economie en biodiversiteit gewoon samen kunnen gaan, en dat natuur in stand blijft als je er wat aan kunt verdienen.
Waar de Amsterdamse Plantagebuurt al niet goed voor is: van statusverhogende dierentuin in de 19e eeuwe tot biodiversiteitsinstelling anno nu.

woensdag 24 november 2010

Belasting

Belastingheffing is meer nodig dan ooit. Maar belastingen brengen economische kosten met zich mee, al was het maar van het heffen ervan. Een groep economen o.l.v. Nobelprijswinnaar James Mirrlees heeft zich gebogen over het optimale belastingsysteem, zo melde The Economist onlangs.
Dat moet progressief zijn, niet discrimineren tussen de soorten inkomen en simpel zijn.
Dat betekent een brede belastingbasis (alle inkomen), liever consumptie dan inkomen, niet teveel aftrekposten, en er is geen reden om alle belastingen progressief te maken. Zo zou je best af kunnen van allerlei verlaagde BTW-tarieven zo zeggen de economen. Regel de progressie maar via de inkomstenbelasting. In het VK zou je er 3 miljard pond mee verdienen zonder dat de burger er minder van wordt. [Interessant in de btw op vlees discussie].
Verder zou je moeders-met-oudere-kinderen en bijna-gepensioeneerden minder moeten belasten (op arbeid) zodat ze gaan of blijven werken, wat goed is voor de economie. En de renteaftrekbaarheid zet bedrijven aan meer te lenen dan met eigen vermogen te financieren. Je zou dus dividend of winstbelasting tot een zeker niveau ook moeten kunnen aftrekken. In Croatie en Brazilie doen ze het al.

Tax from scratch - The Economist 13.11.2010

dinsdag 23 november 2010

Ministeries van Economie en Bedrijfsleven

Boeiende zaken van de redactie van NRC. Op hun website vatten ze een discussie in de NY Times samen, onder de kop dat de Republikeinen in gewetensnood komen door de landbouwsubsidies. Steeds minder mensen zouden er voor zijn.
Ook interessant is een groot artikel in het avondblad over het Ministerie van EZ dat als EL&I is herboren. De stelling is dat het ministerie de afgelopen jaren uit het centrum van de macht was verdwenen, en nu weer terugkomt. Met name VNO-NCW zou hebben gelobbyed voor een Ministerie voor het Bedrijfsleven in plaats van een Ministerie voor Economische Zaken. Een hart onder de riem voor LNVers die denken vooral overgenomen te zijn. Of de samenwerking in een fusieproces geholpen is met dergelijke krantenartikelen is weer een andere zaak.

zondag 21 november 2010

Lijstje: Mythes over de NL Agro

De fusie tussen de ministeries van EZ en LNV leidt hier en daar tot nadenken over wat er nu specifiek aan landbouw is, in vergelijking met de horeca, de textiel of de ICT. En wat voor vooroordelen er wellicht leven bij niet-agro collega's. Dat bracht een brochure van LNV's Task Force Economie boven water, waarin op verzoek van toenmalig Minister Cees Veerman acht vooroordelen over de Nederlandse landbouw zijn beschreven en ontzenuwd:
  1. Nederland is als klein en dichtbevolkt land geen plek om landbouw te bedrijven (transport, communicatie, klimaat, bodem, 300 miljoen koopkrachtige mensen binnen een straal van 1000 km en nog wat redenen ontzenuwen dit)
  2. De landbouwsector draagt nauwelijks bij aan de Nederlandse economie (40 miljard toegevoegde waarde, zo'n 10% van het nationaal inkomen, grootste industriesector, cijfers 2002)
  3. De landbouwsector wordt in leven gehouden door steun van de EU (tweederde van de landbouwproductie is niet of nauwelijks afhankelijk van inkomens- en prijssteun)
  4. Het Europese landbouwbeleid is onbetaalbaar geworden (de EU kost weinig in relatie tot totale overheidsuitgaven)
  5. De consument betaalt als gevolg van het EU landbouwbeleid veel teveel voor zijn voeding (kostprijs van voeding hangt maar voor een klein deel af van de productiekosten bij de boer en consumenten besteden maar een betrekkelijk klein deel van inkomen aan voedsel, ze betalen gezien milieu-effecten eerder te weinig)
  6. Liberalisatie in de landbouw is nodig vooral ter wille van de armen in derde wereldlanden (we hebben al Everything but Arms en probleem in derde wereldlanden is een koopkrachtprobleem, geen aanbodsprobleem; er zijn ook voedselimporteurs)
  7. De landbouw is geen innovatieve sector (de meest concurrerende sectoren in de NL economie zijn agrosectoren en hun R&D investeringen liggen hoger dan bij veel concurrenten)
  8. De Nederlandse landbouw maakt gebruik van de meest intensieve teeltmethoden en is daarmee het meest milieubelastend (het eerste is waar, leidt per ha soms tot hoge vervuiling die aangepakt moet worden maar door hoge productie is de milieuimpact per kg product veelal lager dan elders, en zo blijft er meer ruimte op de wereld voor biodiversiteit)
Uit: Task Force Economie: 8 Vooroordelen over de Nederlandse landbouw, LNV 2005

zaterdag 20 november 2010

stressed: desserts

Liefhebbers van het keerwoord hebben het meteen al gezien:, het woordgrapje in de titel van deze blog. Stond vandaag in de NRC in een Achterpagina verhaaltje over een restaurant in NY dat alleen rijstpudding verkoopt. Mierzoet en dikmakend, maar gewild bij vrouwen, zo begrijp ik.
Reden om de Opperlandse letterkunde uit de kast te pakken en te zien of er voedselgerelateerde palingrammen zijn. Met dank aan Battus:
  • kok
  • pap
  • sijs
  • kook
  • lepel
  • serres
  • siammais
  • tarwewrat
En dan zijn er natuurlijk de palindromen van het type "Panklare bout kookt u, ober, al knap". Wie weet nog mooiere?

vrijdag 19 november 2010

Aan data geen gebrek

Ik besteedde een belangrijk deel van mijn dag aan de vraag hoe je in wetenschappelijk onderzoek nog beter met data om kunt gaan. Een klassieke oplossing is om daar grote systemen voor te bouwen, maar het blijft knagen of de technologie niet een andere kant op gaat.
Vandaar een link naar een site waar een andere collega me onlangs op wees: 7 tips om met data om te gaan. Niet alleen Wolfram Alpha maar ook een nuttige site waarin iemand de parkeertarieven in de steden verzamelde.
Ook de foto van vandaag is een bijdrage van een lezeres, die buffels in Roemenie fotografeerde.

donderdag 18 november 2010

Van stille kracht tot calamiteit

De werkdag eindigde met een calamiteitje in Zoetermeer, maar begon met een mooie bijeenkomst in Nieuwspoort. De FNLI bood haar rapport Stille Kracht, een route voorwaarts voor de levensmiddelenindustrie aan aan Minister Verhagen.
Die begon zijn toespraak met de tafelsceance uit Louis Couperus' meesterwerk, waarin slecht nieuws zoals een oorlog Europa-China en ander slecht nieuws wordt aangekondigd. Dat is natuurlijk niet de boodschap van het FNLI rapport: het rapport zet voor de eerste keer de grootste industriesector, tot nu toe een stille kracht van de economie, op de kaart met een eigen strategie.
Ik ben een tikje biased want deed mee in de tot standkoming van het rapport, maar voor wie zich bezig houdt met concurrentiepositie en innovatie is dit rapport van de Nederlandse High Level Group verplichte kost.
De werkdag eindigde bij EL&I met een globaliseringsdebat onder leiding van Felix Rottenberg. Met een mooie presentatie over hoe China naar Europa kijkt. Onderhandelen doe je uit eigen belang zo was wel een van de conclusies.

Calamiteitje
Restte nog een lange reis naar huis. En bovenal ergelijk door gebrekkige informatie. De NS mocht op last van de politie geen treinen tussen Den Haag en Ypenburg laten rijden, zo was de mededeling. Reisadvies: neem naar Zoetermeer de Randstadrail. Dat leek slim want ik had al gezien dat de Utrechtse baan/A12 ook helemaal vast stond, dus de interliner is dan ook geen alternatief. Wat er aan de hand is blijft onduidelijk, maar de reiziger vermoedt dus een calamiteit bij Voorburg.
Zo gezegd, zo gedaan en na een rondje linksom Zoetermeer stap ik na driekwartier uit bij station Zoetermeer (normale reistijd 10 minuten). Ziet er goed uit, de auto's rijden met 120 onder de Mandelabrug door. Van het perron op de brug gekomen mag je er niet overheen. Agenten weigeren toelichting. Beneden aan de noordkant hetzelfde, geen enkele aanwijzing hoe je verder moet, agenten geven aan van elders te komen. Terug het station in om opnieuw de lightrail te nemen naar een halte verder zodat ik de loopafstand naar Zoetermeer-Oost kan verkorten mag ook niet.
Toelichting op wat er aan de hand is blijft achterwege en zeven agenten praten liever met elkaar dan dat iemand uitzoekt hoe reizigers verder kunnen. Blijkbaar is het idee dat iedereen een iphone heeft, en agenten niet. Toen wij in de jaren 70 als militair in roerige tijden zaken moesten afzetten stuurden we het publiek in ieder geval nog weg met dooddoeners als "we begrijpen dat het lastig voor u is, maar voor uw eigen veiligheid wilt u daar niet zijn" of "voor uw nachtrust is het beter dat u niet ziet wat daar gebeurt".
Enfin, na een praatje is een agent toch wel zo slim om maar eens het commandocentrum te bellen dat de de reizigersinformatie bij de NS en Randstadrail duidelijker moet. En ik zet mijn wandeling door een onheimisch donker Zoetermeer in, het is maar 3 kilometer. Thuis gekomen blijkt het om een vergeten koffertje te gaan. Daar zou ik nou geen staatsgeheim van hebben gemaakt. Hopelijk evalueert het crisisteam de informatievoorziening aan het publiek en googlen ze dit stukje boven water: afzetten van het station is prima, maar vertel opDen Haag CS gewoon dat dat station om veiligheidsreden is afgezet, dan kunnen mensen zelf een beter reisadvies bedenken, of geef het ze, en evenzo kan de Randstadrail daar terplekke voor waarschuwen. En bel wat taxi-ondernemers dat er business is.

woensdag 17 november 2010

bestrijdingsmiddelen en taal

De een heeft het over bestrijdingsmiddelen, de ander over gewasbeschermingsmiddelen. Taal is zelden neutraal. Voor het blad Syscope schreef ik er een column over, die onlangs in druk verscheen. En nu ook on line te lezen is, dus zie aldaar voor de blog van vandaag.

maandag 15 november 2010

EU Cohesie rapport

De Europese Commissie publiceerde voor de 5e keer zijn rapport over de economische, sociale en territoriale cohesie. Ik kreeg de samenvatting in handen en dat is een aardige brochure met kaarten over de regio's. Ik leerde nog wat van een van de meest simpele: het bruto nationaal (regionaal) product per hoofd van de bevolking (gecorrigeerd voor koopkrachtverschillen). Dat ligt op meer dan 125% van het EU gemiddelde op de lijn Londen, Lage landen, West Duitsland, Oosterrijk, Noord Italie.
Me nooit zo gerealiseerd dat dit voor vrijwel alle Franse regio's beneden het gemiddelde zit in plaats van op het gemiddelde (wat mijn gok zou zijn geweest), en vaak zelfs op minder dan 90% van het gemiddelde. Met Parijs en het Zuidoosten als uitzonderingen. Verklaard weer wat van de wens om veel aan plattelandsontwikkeling te doen. Klik hier voor een elektronische versie.

Investing in Europe's future, Brussel, EU November 2010

zaterdag 13 november 2010

Blik op oneindig

De financiele sector is op zoek naar optimistische toekomstbeelden, zo lijkt het. Delta Lloyd stuurt met de NRC het QMagazine mee dat constateert dat "we in een geweldige tijd leven, toch?" en dat we in een tijd van tegenslag ons geen pessimisme kunnen veroorloven.
De Nederlandsche Bank (nog immer met sch) stuurt het DNB Magazine waarin een aantal bekende toekomstvoorspellers aan het woord komen onder het motto "Blik op oneindig, verstand op nu". Ik citeer een paar van de opvallendste uitspraken.
Toekomstverkenningsmethodoloog Patrick van der Duin (TUD) stelt terecht dat scenario's niet zozeer over de toekomst gaan maar er zijn om nu beslissingen te nemen. De CPB economen leggen uit dat we in bijna alle scenario's te maken krijgen met de Great Migration van het platteland naar de steden. In de steden zit de geldmachine, het platteland raakt leeg. Er komt toenemende ongelijkheid tussen stad en platteland.
Wim de Ridder (UTwente) ziet de belevingseconomie opkomen waarin we zelf ons huis ontwerpen, onze kleding ontwerpen, een boek schrijven. Waarvoor we heel veel diensten van anderen gebruiken. En daarvoor is het handig bij elkaar te zitten: in de stad. (Tip mijnerzijds: is er ruimte voor de urban-farming-consultant als vervanger van de aloude boerenvoorlichter?)
Trendwatcher Adjiedj Bakas ziet geen grote rol voor Nederland als belevenis-exporteur, ondanks kansen in Limburg ( en de nieuwe media -kjp?). Hij ziet meer in de agro-industrie en watermanagement. Hij is een pleitbezorger van de industriele landbouw: koeien die binnen staan zodat er ook biogassen afgevangen kunnen worden. Op stedelijke knooppunten graag. Het platteland kan worden teruggegeven aan de natuur.
Overigens is over 15 jaar het energieprobleem dankzij schone kernenergie en robots die ondergronds van kolen gas maken opgelost, zo denkt Bakas. Ook de Ridder weet zeker dat energie gratis wordt, zo tussen 2020 en 2025. Er zou al heel veel op de tekentafel liggen bij ook Nederlandse ingenieursbureaus.

E. Tolsma: Blik op oneindig, verstand op nu in: DNB Magazine 2010 nr. 5

vrijdag 12 november 2010

Krimp op het Kasteel

Een dagje kasteel Groeneveld vandaag. De bruidjes werden aan- en afgereden voor de foto van hun leven. Zo te zien liepen ze er gelukkig warm voor, want het weer zat niet mee.
Wij bogen ons intussen over de krimpgebieden aan de rand van Nederland en probeerden zicht te krijgen op wat er anders loopt als de onroerendgoedmachine tot stilstand komt, er weinig externe investeerders zijn, panden brandgevaarlijk leeg komen te staan (foto), de WOZwaardes teruglopen en bewoners dus relatief belangrijker worden. Creatitiviteit wordt dan belangrijker dan geld.

De discussie ging al snel over de vraag of lagere waardes ook weer bepaalde activiteiten aantrekken, van asielzoekerscentra tot natuur. Dat laatste is nog maar de vraag, want de landbouwgrond blijft waardevol en de maatschappelijke waarde van natuur is in de Randstad hoger, ook al is het in krimpgebieden misschien goedkoper aan te leggen. Daarmee wijken de Nederlandse natuurgebieden ook af van de buitenlandse Natura2000 gebieden, waar vaak meer mensen in het gebied wonen dan aan de rand, en waar de landbouw vaak marginaal is zodat natuur als plattelandsontwikkeling (met streekproducten en toerisme) wordt ingezet.

Kortom een boeiend gesprek, waarmee er nog de nodige vragen zijn hoe de economische mechanismes gaan werken in dergelijke krimpgebieden, die eerst nog groeigebieden waren (en waar ook groeiende steden binnen een uur rijden beschikbaar blijven).

donderdag 11 november 2010

Dag van de duurzaamheid

Afgelopen dagen gingen de sociale contacten voor de sociale media en ontbrak de blog. Maar vandaag is er weer tijd en stof.
Het is de dag van de Duurzaamheid, zo meldt de Metro. En St. Maarten, de start van het carnavalsseizoen en Wapenstilstandsdag, maar dat terzijde. Duurzaamheid is een ongelukkige term, het is Duurzame ontwikkeling. Een paar weken geleden blogde ik over de Zuidplas als duurzame ontwikkeling door de eeuwen heen, en dat leverde een alleraardigste reactie op van een Zuidplassenaar - dat verdiende een reactie en die lees je hier.

maandag 8 november 2010

Bereikbaarheid van de Randstad

NWO bracht ons vanmiddag bijeen in de Gertrudiskapel in Utrecht, een zeer bereikbaar zalencentrum vlak bij het CS. Mooie plek in een oude schuilkerk. Het ging over onderzoeksprogramma's in het kader van de bereikbaarheid van de Randstad en ik mocht er als observator van de sessies in het slotpanel mijn indrukken geven.
De relatie met landbouw ligt vooral bij de stad-landrecreatie (die kilometers kan besparen ten opzichte van de pretparken en de bekende nationale parken verderweg) en in de agrologistiek. Minister Braks heeft eens laten schatten dat 1 op de 3 vrachtautos met voedsel (of bloemen) te maken heeft - een cijfer waarvan de wetenschappelijke onderbouwing overigens moeilijk traceerbaar is.

Het ging in de discussie vooral over de beleidsrelevantie van dit type onderzoek en de interactiemogelijkheden tussen (buitenlandse) AIOs en beleid. Ik denk (en wees erop) dat er ook een rol ligt voor kennismanagement via instituten voor toegepast beleidsonderzoek (logistiek gezien is het toeval dat een paper van een PhD ongeveer gelijktijdig beschikbaar komt met het maken van een beleidsnota), maar dat was niet iedereen met me eens.
Gelukkig veel aandacht voor gedrag en multidisciplinariteit in het onderzoek. Veel bezoekers hadden behoefte aan snelle resultaten van dit blijkbaar relevante programma, kan het niet meer quick and dirty. Nee, voor journal papers niet, dus ook in dit opzicht is verbinding met bv. hoger onderwijs (lectoren) of toegepast onderzoek en consultancy interessant. Verder constateerde ik rare koudwatervrees rond die buitenlandse AIOs en anderen het feit dat mede door ruime FESgelden er weing internationaal wordt samengewerkt en geleerd van buitenlands beleid. Dat verandert dus vanzelf bij de bezuinigingen.
Iemand wees op de rol van onderzoek in het kritisch beschouwen van vooroordelen. Een Delftse hoogleraar gaf meteen een demo: zo schijnen veel mensen elkaar na te praten dat het een schande is dat vrachtauto's gemiddeld maar halfvol zijn. Hij wees er op dat a] die bedrijven zo sterk concurreren, dat dit mogelijk optimaal is en b] dat als je met een volle auto op meerdere adressen gaat bezorgen en je aan het eind los wilt zijn, je gemiddeld half leeg zult rondrijden. Dat kon ineens iedereen volgen - zo simpel is wetenschap soms. Nu maar hopen dat meer mensen economisch gedrag in hun agent modellen stoppen en niet alleen logistiek.

Inhoudelijk kregen we ook nog wel zicht op wat oplossingsrichtingen voor duurzaamheid in mobiliteit: een beetje ruimtere venstertijden, afstappen van het feit dat 80% van de bedrijven gratis parkeerruimte aan medewerkers (en klanten) biedt, en er werd veel waarde toegekend aan de opkomst van de elektrische fiets.
Verder was de vraag hoe we eindelijk de prijzen in de ruimtelijke ordening eens goed krijgen: in de stad bouwen zou 60.000 euro per woning duurder zijn dan in de Vinex. Maar dat komt omdat de projectontwikkelaar niet opdraait voor de kosten van aansluiting op de infrastructuur, die moet (soms achterstallig) door de overheid worden betaald. Zou dat wel gebeuren dan liggen de kosten veel dichter bij elkaar. Franse steden lossen dit deels ook op door een soort forenzenbelasting omdat ze het transport naar de stad duur maken (en er op verdienen en het openbaar vervoer in de stad subsidieren). Dat maakt wonen in de stad aantrekkelijker. De oplossing ligt dus voor het oprapen en het spaart ook weer wat landbouwgrond (die dan natuurlijk geen optiepremie van groen naar rood meer oplevert).

zondag 7 november 2010

8 uur in Aalden

 Aalden is een typisch Drents esdorpje, naast Zweeloo tussen Hoogeveen en Emmen. Tot voor kort bij mij volstrekt onbekend, ondanks een asielzoekerscentrum en een vakantiepark. Gisteren was ik er op bezoek.
Oud-Aalden is een fraaie brink met oude boederijen. Op een paar uitzonderingen na nu niet eens omgezet in kunstgalerieen en pannekoekhuizen;  wel mooi geschikt gemaakt voor bewoning - voor wie zich dat kan permitteren. Met volgens sommigen het mooiste hek ter wereld (foto) en een kunstwerk van spade en lepel dat de ketengedachte van grond naar mond verbeeldt.
Een korte natuurwandeling langs de genormaliseerde (dus ontkanaliseerde) beek voert naar het kerkje van zusterdorp Zweeloo. Uit ca. 1250 en vereeuwigd door niemand minder dan Van Goch. Inderdaad, die van de Brabantse aardappeleters en de Franse zonnebloemen.
Een bevriende lokale kunstenares leidde ons rond op haar mooie expositie van landschappen (vanmiddag heb je nog een laatste kans). De beheerdster van de expositie legde uit weinig met internet-ontboezemingen te hebben, en was niet onder de indruk van mijn stelling dat exhibitions en woord-openbaringen allemaal wat te maken hebben met het feit dat mensen sociale dieren zijn waarbij kunst en blog niet een doel zijn maar een middel tot contact. Zo kwam het in het kerkje nog tot een interessante reflectie.

Kweeperen
De (hoef)smid bleek verdwenen, zo ongeveer in de tijd dat vestigingsvereisten zoals het Rijkdiploma werden afgeschaft, maar een verband werd niet gelegd. De overduidelijke paardenliefhebberij in de streek kwam blijkbaar te laat. Er bleek meer leegstand en verkrotting in nieuwere delen van Aalden, ondanks de nabijheid van Emmen en Hoogeveen is de bereikbaarheid blijkbaar te gering. Iets om over na te denken omdat ik me deze week bezig hou met de bereikbaarheid van de randstad (ook niet best) en de leegloop van sommige streken van dit land. Het feit dat een gebouw wordt afgebroken en vervangen door een grasveld leek niet zo'n probleem. De leegstand, verkrotting en brandgevaar wel. Zou er wel eens nagedacht zijn over afbraakplicht na langdurige leegstand met dwang van onteigening?
Tot slot kochten we bonken van kweeperen. De Drent die ze ons verkocht bleek een Hollander uit mijn eigen buurt die was gaan drentenieren. Voor wie daar ook nog over denkt, lijkt me Aalden een mooie lokatie. Op twee uur rijden van de Randstad beter bereikbaar dan Frankrijk.
Komende dagen bij andere blogs nog wat foto's

vrijdag 5 november 2010

In een delta waait het nooit over

In een delta waait het nooit over - zo meldt de Belvedere Scheurkalender voor vandaag. En dat omdat op 5 november 1530 in het Zuidwesten Reimerswaele in de golven verdween. Sindsdien staat de dag bekend als Sint Felix Quade Saterdach.
De scheurkalender eindigt met de constatering dat natuurkrachten nu beter onder controle lijken en dat land nu weer aan de zee wordt teruggegeven, na veel politiek overleg, daarbij wijzend op de Hedwige. Dat was een jaar geleden bij het maken van de kalender goed verwoord: in een delta waait het nooit over.

donderdag 4 november 2010

local food op 400 miles

Hoe lokaal moet local food eigenlijk zijn? Die vraag kwam vandaag aan de orde in een presentatie die prof. Rob King (Un. of Minnesota) gaf als lunchlezing op het ministerie van EL&I (v/h LNV). Hij gaf de presentatie eerder bij de Amerikaanse opdrachtgever USDA-ERS in een Lunch & Learn sessie, maar in Den Haag is de lunch wel beter, zo grapte de hooggeleerde vriendelijk. In ieder geval biologische broodjes en geen donuts.
Enfin de vraag is dus, wanneer ziet de consument iets nog als lokaal: in 1 regio, geproduceerd, verwerkt en geconsumeerd. Dat was niet echt onderzocht maar de Amerikaanse Farm Bill van 2008 blijkt wel een definitie te bevatten, die overigens geen juridische waarde heeft. Daarbij is er sprake van lokaal voedsel als productie, verwerking en consumptie binnen 1 staat (van de 51 United States) blijven, of (schrik niet) binnen een actieradius van 400 mijl.

Als we die definitie in Europa eens overnemen? Dan kan het Nederlandse product binnen 600 km, dus Londen, Parijs, Berlijn als local food worden gepresenteerd. Gweldige kans lijkt me, of zou het zo niet werken in het Europa met zijn vele grenzen?

De Amerikaanse consumenten schijnen local food wel te koppelen aan kleinschalig, autentiek, en ook aan positieve effecten op de local community en duurzaamheid. Ook daarvan had Rob King nog een paar mooie onderzoeksresultaten. Zoals al wel bekend is het effect van food miles verre van eenduidig, sommige local foods hebben een veel groter energieverbruik alleen al in transport dan de voedingsmiddelen-van-ver-weg. En van de kosten van supermarkten (gebouwen, personeel, etc) wordt een verbluffend hoog percentage in de lokale economie gestopt en veel van de producten komen vaak helemaal niet zover weg, en vaak wel uit een afstand van 400 mijl.
Het onderzoeksrapport staat op de site van ERS.

dinsdag 2 november 2010

Zuidplas revisited

Vorige week legde ik hier in een blog uit dat het begrip Sustainable Development nog niet zo eenvoudig is, en illustreerde dat met de Zuidplaspolder die de laatste 1000 jaar al een paar keer fors van karakter is veranderd - en achteraf misschien steeds wel duurzaam - hoewel nu voor de tweede keer de landbouwgrond verdwijnt.
Dat leverde mij een verzoek op van de lokale site Zuidplas actief op om het stuk aldaar te herplaatsen. En zo geschiedde.

maandag 1 november 2010

Shifting wealth - of niet

Uit kringen van de OECD kreeg ik hun publicatie "Perspectives on Global Development 2010 - Shifting wealth". Het beschrijft de ontwikkeling van de wereldeconomie, maar dan meer van uit het perspectief van de niet-westerse landen. Dat is aardig gelukt en dan kijk je toch weer eens anders tegen de wereldeconomie. Europa wordt er een stuk kleiner van.
In navolging van James Wolfensohn spreekt men over een four speed world waarin landen aan de hand van hun ontwikkeling worden geclassificeerd als poor, struggling, converging en affluent. Waarbij het raar overkomt dat Brazilie in de laagste categorie is ingedeeld.
Verder maak ik toch wat bezwaar tegen de ondertitel Shifting Wealth. Het aandeel van de Westerse landen in het mondiale inkomen daalt en is nu nog maar krap de helft (OECD: 51%). Maar dat het aandeel daalt betekent niet dat er welvaart verdwijnt en naar het Zuiden gaat. Ook wij zijn rijker dan ooit. Handel schept nu een keer welvaart. Met zo'n titel suggereer je onterecht dat "the rise of the rest" toch "the treath to the west" is, terwijl dat in het voorwoord terecht wordt tegengesproken. Kortom Shifting Power of iets dergelijks is waar, maar shifting wealth in absolute zin is m.i. discutabel.