Ontorganiseren

detail van een recreatie Buurderij in Calgary

Bij InnovatieNetwerk verscheen het boekje Ontorganiseren. Inmiddels is er ook een LinkedIn groep rond die titel. Auteur en drijvende kracht is Mathieu Wagemans, die het essay schreef bij zijn pensioen bij InnovatieNetwerk en de ruimte kreeg daarin zijn inzichten uit de gemeentepolitiek waarin hij actief is, te verwerken.
Innovaties, en zeker systeeminnovaties, lopen vaak aan tegen politieke, bestuurlijke en beleidssystemen die gebaseerd zijn op oudere technieken en behoeftes. En werken als selectiemechanisme op vernieuwing. Sterft gij oude vormen, is niet voor niets een bekende marxistische hartewens.
Dat punt wordt in het essay mooi gemaakt en goed geillustreerd. De aanleiding is een beschrijving van de lotgevallen van het InnovatieNetwerk de Buurderij, en met name de uitwerking in de Haarlemmermeer van dat concept. Dat is uiteindelijk niet van de grond gekomen. Sommigen zeggen overigens "nog niet".

Dat is ongetwijfeld ook te wijten aan de inertie in de bestuurlijke en politieke regels. Maar het zette me ook aan het denken of dat soort multifunctionele concepten soms niet een vorm van overorganisatie zijn. Als economen het over ontorganiseren hebben, denken ze ook aan specialisatie. Dat drijft arbeidsproductiviteit en welvaart. Daarom worden functies ontbundeld. En dus teelt de een aardappelen, en de ander verkoopt ze. De een beheert een natuurgebied, de ander een camping. De een doet het watermanagement, de ander de fietspaden. En natuurlijk werken ze samen in ketens of ruimtelijke ordening.
Natuurlijk, er zijn voorbeelden van het combineren van functies, het opheffen van specialisatie: de bakker en slager verdwijnen in de supermarkt. Maar dat komt omdat die een duidelijk voordeel heeft: one stop shopping (en lagere arbeidskosten doordat mensen het zelf uit de rekken halen). Het multifunctionele buurthuis heeft een businessmodel doordat verenigingen niet de hele week een zaaltje nodig hebben en dus aan timesharing doen.
En vooral in de recreatie vind je mensen die sfeer en een totaalpakket verkopen door allerlei zaken te combineren. Waarbij er vaak sprake is van hele goede ondernemers die goud lijken te kunnen maken van alles wat ze aanpakken.
Wat dan bovendien weer makkelijker lukt met private goederen, dan wanneer het concept leunt op publieke goederen die uit allerlei bestaande potjes en oud beleid moeten worden gefinancierd.

Kortom een bedrijfsvorm bedenken die tal van functies in 1 concept op basis van synergie organiseert in plaats van ontorganiseert in gespecialiseerde vormen, en tegelijkertijd daarvoor het beleid te moeten innoveren (of ontorganiseren) lijkt me een strategie van het kaliber "nieuwe producten voor nieuwe markten".  Niet onmogelijk maar uiterst risicovol.
Enfin het heeft heen mooi boekje opgeleverd. Van harte aanbevolen.