Zo liep de tolerantie averij op door de vervolging van de Hugenoten in Frankrijk die ook veel vluchtelingen naar ons land opleverde. Dat leidde tot wraakgevoelens alhier van Protestanten richting "de Roomschen", en in het bijzonder Jezuïeten die hier missie bedreven. oo gingen in 1691 twee hofsteden in de Zak van Zuid-Beveland waarvan de bovenverdieping tot katholieke schuilkerk was verbouwd, in vlammen op.
De landbouw verandert
weblog over de toekomst van de Nederlandse landbouw en het platteland. Gemotiveerd vanuit het werk als econoom, de nevenfuncties als bestuurder en de woonomgeving van de moderator, maar als persoonlijke stellingname geheel buiten de verantwoordelijkheid van mijn werkgevers - zoals het hoort bij een weblog.
zondag 6 april 2025
Tolerantie anno 1691
zaterdag 5 april 2025
Godsdienstvrijheid
donderdag 3 april 2025
Namen
De NRC had vandaag een stukje over het mannelijke karakter van onze achternamen. Velen kregen hun achernaam van hun vader (Jansen ofwel Jans zoon), of van een mannelijk beroep: er zijn wel bakkers maar geen bakers (dat ligt in het Engels anders maar daar is de baker geen kraamvrouw). Velen blijken ook genoemd naar de naam van het huis waar ze woonden.
Wat in het stukje ontbrak is waarom we namen zijn gaan geven. Volgens Ab Utrecht Dresselhuis (p.23) kwam dat door de kruistochten. Voor die tijd noemde men iemand bij zijn doopnaam en eventueel zijn vaders naam. Dus Jan Klaassen. Maar bij de kruistochten waren er zoveel mensen samen dat dit zelfs bij de (lagere) edelen tot verwarring leidde, en voegde men de plaatsnaam toe. Het werd dus Jan van Arkel. Voor de adel althans. Als men van plaats veranderde, of beter, als een zoon ergens anders ging wonen nam die dus makkelijke een andere naam aan.
Boeren (althans in het rivierengebied) begonnen in de Gouden Eeuw een achternaam te kiezen, althans als ze bestuurlijke functies kregen en zich belangrijk begonnen te voelen.
donderdag 27 maart 2025
In de Balie over grondpolitiek
dinsdag 25 maart 2025
in Vlaamse kringen
Gisteren boden we het eerste exemplaar van de 2e druk van Daarom zijn Boeren Boos aan in Brussel aan de Vlaamse minister voor Landbouw Jo Brouns. Bij de aanbieding van de eerste druk moest hij verstek laten gaan dus vandaar, maar hij had er al heel bruikbare dingen in gelezen. Hij werkt aan een landbouwvisie en we bespraken hoe zo'n visie alleen effect krijgt als het leidt tot een nieuw samenspel tussen overheid, ketenartijen en boeren. En dat doplossingen vermoedelijk uit de lokale context moeten komen.
maandag 24 maart 2025
Gene editing
We hadden dus GM, Gene Modification (volgens sommigen Gene Manupulation) waarbij ook genen van planten worden overgezet (transgenese). Meest bekende is een van de eerste van Monsanto die gewassen resistent maakte tegen herbiciden als Round-Up (Round-Up Ready) zodat er flink gespoten kon worden. Leuk voor de verkopers van de zaden en de gewasbeschermingsmiddelen maar met als risico de ontwikkeling van resistente onkruiden ('super-weeds'). Met eidting richt men zich op muteren van genen binnen een plant (cisgenese zegt men in Nederland wel), waarmee een natuurlijk proces wordt nagebootst. Zo kun je gewassen op smaak of droogte sneller veredelen dan langs natuurlijke weg. Planten zijn soms best ingewikkeld: een mens heeft maar 1 genoom, tarwe 3. Kans op verandering is dus niet zo groot en editing kan een handje helpen, zo claimen de voorstanders. Tegenstanders zien ook hier gevaren, zoals dat een droogte resistente plant makkelijker andere wilde planten wegdringt in tijden van waterschaarste.
zondag 23 maart 2025
History
Nog een leestip: The shortest history of economics. Van Andrew Leigh, dit jaar verschenen in een serie van pockets met veelal geschiedenissen van landen. Zeer toegankelijk boekje dat je in een dag zou moeten kunnen lezen, zo claimt de omslag.
In dit geval is het zowel de geschiedenis van de mondiale economie vanaf de oertijd tot na COVID-19 als daardoor gelardeerd de geschiedenis van de wetenschap economie. Althans veel belangrijke concepten en een aantal denkers komt langs. Ik beleefde er een paar interessante avonden aan.
zaterdag 22 maart 2025
rampen
Ik las afgelopen weken Rampen, een boek van Lotte Jenssen. Het gaat niet alleen of zozeer om de ramp zelf, maar vooral om de rituelen na de ramp en over de ramp na de ramp (de politieke en maatschappelijke gevolgen). Veel watersnoden, epidemieën en vuurwerk. En enkele agrarische: de hongersnood door de aardappelziekte, de veepest. Aanbevolen.
donderdag 20 maart 2025
column
Mijn column van vandaag met een korte samenvatting van de noodzakelijke discussie over waarden uit ons boek Daarom zijn boeren boos.
vrijdag 14 maart 2025
Klimaatberaad
Afgelopen zaterdag was ik te gast bij het Burgerberaad Klimaat, in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Met nog 50 exppers. Een impressie staat online.
dinsdag 11 maart 2025
artikelen-jacht
vrijdag 7 maart 2025
De line up voor De Balie
donderdag 6 maart 2025
Bij Stimuland
Stimuland , een organisatie die werkt aan plattelandsontwikkeling, vroeg me om in hun nieuwsbrief uit te leggen wat Doelsturing is, en wat het nut ervan is. Het werd een aardig interview en het resultaat staat hier.
dinsdag 4 maart 2025
Vrijblijvendheid leidt tot chagrijn
Naar aanleiding van de vorige blogpost moet me nog wat van het hart over gebiedsprocessen. Eerder meldde ik al dat ik in een discussie in Ede geconfronteerd werd met chagrijn in het Binnenveld over de verkoop van grond aan een boomkwekerij en afgelopen week kreeg ik allerlei artikelen over de Boterhuispolder bij Warmond onder ogen. Daar is een wethouder afgetreden na een aanbesteding van verpaching die niet het politiek gewenste resultaat had omdat de hoogst biedende gangbare veehouder van buiten het gebied het winnende bod uitbracht.
Wat me in beide gevallen opvalt is naïef handelen in een gebiedsaanpak. Betrokken grondeigenaren en pachters denken een gemeenschappelijk plan naar de toekomst te hebben maar leggen dat juridisch onvoldoende vast en vertrouwen op uitgesproken intenties van elkaar. En dan bezwijkt er een partij voor het grote geld of maakt fouten in een aanbesteding. De afspraken hadden ook vastgelegd kunnen worden in optierechten (eerste recht van koop) of een coöperatie met gemeenschappelijk grondbezit of via een publiek omgevingsplan of een graslandverplichting of bio-verplichting). Of pacht had omgezet kunnen worden in erfpacht en ongetwijfeld zijn er nog meer juridische borgingen te bedenken.Een juridische en economische stresstest van de gebiedsvisies en mooie intenties zou wel eens geholpen kunnen hebben en veel geruzie nu het misloopt voorkomen kunnen hebben. Het lijkt me een boeiend terrein voor multidisciplinair onderzoek, ook een uitbreiding van het maken van business modellen voor bedrijven. Doe het ook eens voor een gebied.
Plannen worden te weinig tot in de staart geregeld, en daar zit nu net het venijn - zo vatte iemand het samen.
vrijdag 28 februari 2025
in De Balie
Het was een geslaagde avond, gisteravond in De Balie. Mooie afsluiting van een dagje Amsterdam, de lancering van het boek Daarom zijn boeren boos. Een werkplaats van publiek, met enkele hooggeleerde auteurs en jonge boeren (NAJK, HAJK, Vlaanderen) en een intro van de initiatiefnemer. Volle zaal. er is veel behoefte aan duidelijkheid, men is de onzekerheid zat; dat werd wel duidelijk.
Velen kijken toch naar Den Haag voor het doorhakken van de knopen. Het boek suggereert dat de keuzes daarvoor veel te zwaar zijn. Het is een herinrichting van het land, in wat voor land met hoeveel boeren willen wij leven en in het verleden werden die keuzes bijna alleen genomen na watersnoden (1916, 1953, 1995/7) of na WO II. Zoals Dick Veerman stelde: dan is het lastig als je alle boeren op voorhand een toekomst beloofd hebt(terwijl de malkrobot een deel overbodig maakt, dacht ik erbij).
Ik kon het niet nalaten nog even te wijzen op het feit dat toen eind 19e eeuw de markten niet werkten, boeren coöperaties oprichten. Nu werkt het voedselsysteem, maar niet het beheer van de natuurlijke hulpbronnen. Dus kunnen we daarvoor nieuwe organisatievormen vinden. Kunnen alle boeren in de Stelling van Amsterdam (die binnen de stelling lagen om bij belegering de stad te blijven voeden) en de grachtengordel die vindt dat het waterpeil omhoog moet, er meer natuurbeheer en wandelpaden moeten zijn en minder stikstof het probleem niet zonder Den Haag oplossen? Wat de boeren aan CO2 of stikstof doen, hoeft men in de grachtengordel niet te doen, en dan kun je vervolgens kijken of je dat betaalt via producten in heropgestane Melksalons (zie het boek), of in diensten voor CO2 of natuurbeheer via een kleine verhoging van de ozb of zo. En als er nog iets nodig is (experimenteerruimte, een lexus specialis zoals ooit voor Midden-Delftland of het Gooi (zie boek)) dan kan de burgemeester dat misschien met Den Haag regelen ? Gaat misschien sneller en is innovatiever dan wachen op Den Haag. met Den Haag